Doodstraf in Nederland
In het verleden zijn er via onze onderzoeken van Peil.nl meerdere keren vragen gesteld over het standpunt inzake doodstraf. Deels was dat als het onderwerp weer een keer in de publiciteit kwam of als er een rechtszaak was, waar de emoties hoog opliepen door de ernst van de misdaad.
In juni 2002 werd door Nipo vastgesteld dat 43% van de Nederlanders toen voor de doodstraf waren. En ook in 2011 was er een onderzoek dat ongeveer op dit cijfer wees. In 2008 was het onderwerp ook aktueel bij de opkomst van Trots op Nederland en toen hebben we via Peil.nl vastgesteld dat op dat moment 59% van de Nederlanders principieel tegen de doodstraf waren. Daarbij liepen de cijfers uiteen van PVV (16% tegen), Trots op Nederland (25%), CDA (51%), VVD (65%), PvdA (87%) tot GroenLinks (98%).
De keren dat we het onderzoek hebben gehouden toen er geruchtmakende rechtszaken waren zien we dat het aandeel principiele tegenstanders afneemt. Deze week is het onderzoek weer gehouden en het kan goed vergeleken worden met 2005 (Mohammed B.), 2011 (Robert M.) en 2020 (Gökmen T.). Naast een vraag over wat men dacht/denkt over de doodstraf werden er ook vragen gesteld over die drie personen. Daarbij zijn wel steeds de vragen over die misdadiger(s) voor de helft gesteld voorafgaande aan de principele vraag over doodstraf en voor de helft erna om te zien of er dan een verschil zou zijn in beantwoording. Dat blijkt dan amper het geval te zijn.
Het percentage principiele tegenstanders is dan lager dan als het onderzoek wordt gedaan, terwijl er geen heftige zaken lopen. In 2005 en 2012 was het 50%, nu is het zelfs maar 46%. 6% geeft aan het niet te weten, zodat op dit moment 48% aangeeft niet principieel tegen doodstraf te zijn.
De onderstaande grafiek laat zien hoe het naar de kiezers per partij was/is. (Belangrijk is te beseffen dat de electorale verhoudingen nogal verschillen als we 2005, 2012 en 2020 met elkaar vergelijken).
Ook hier zien we het patroon van de sterke polarisatie, die ik omschrijf als de tegenstellng tussen de Ajax- en Feyenoord-supporters.
(Ter completering van het beeld: kiezers van 50PLUS laten in 2020 dezelfde scores zien als die van FVD en PVV. Kiezers van Partij voor de Dieren dezelfde als de SP).
We hebben in 2005, 2012 en nu ook gevraagd of men vond/vindt dat een misdadiger waarover veel nieuws was geweest, de doodstraf zou moeten krijgen als het wettelijk toegestaan was.
Dit zijn dit de percentages van voorstanders om die misdadiger wel de doodstraf te geven.
- 53% Marc Dutroux
- 51% Gökmen T.
- 47% Robert M.
- 40% Mohammed B.
Van degenen die principieel tegen de doodstraf zijn geeft 9% wel aan vóór de doodstraf te zijn van Gökmen T. Dat is rond de 20% bij de kiezers van PVV, FVD, CDA en VVD die aangeven wel principieel tegen de doodstraf te zijn en rond de 4% voor de kiezers van de linkse partijen, die aangeven wel principieel tegen de doodstraf zijn.