Stemming 19-12-21: VVD zakt verder na regeerakkoord

Zetelverdeling

De peiling van vandaag, gebaseerd op bijna 5000 ondervraagden is uitgevoerd op zaterdag. Grotendeels voorafgaande aan de de persconferentie, waarin een nieuwe lockdown is aangekondigd. Aangenomen kan worden dat de cijfers vooral een weerslag zijn van de wijze waarop men het regeerakkoord en de discussie erover heeft ontvangen.

In de peiling van vandaag zal dieper ingegaan worden op de wijze van reageren van de kiezers op de verschillende onderdelen.

Alvorens de zetelverdeling wordt weergegeven lijkt één vraag richtinggevend te zijn voor de uitslag van vandaag: Welke partij men vindt die het meest zijn zin heeft gekregen bij het regeerakkoord. 54% van de ondervraagden antwoordt dan D66, 14% de VVD. 11% geeft aan dat alle partijen in ongeveer dezelfde mate hun zin hebben gekregen, 15% weet het niet en 6% geeft een ander antwoord.

Van de kiezers die VVD hebben gestemd zegt 60% dat D66 het meest haar zin heeft gekregen en 10% noemt de VVD en bij CDA-kiezers is dat 63%. De VVD, die toch al in de laatste weken het in de peiling slechter ging doen, is daardoor nog meer zetels kwijtgeraakt (-3) en staat daardoor op min 7 t.o.v. de verkiezingen. Daarmee staat nu ook de derde regeringspartij op een fors verlies. Hoewel D66 en CDA eentje stijgen is het totaalverlies van die drie partijen nu 21 zetels. Bij de verkiezingen haalden ze 73 zetels, nu zijn het nog maar 52.

Dat verlies is per saldo met name terechtgekomen bij JA21, BBB en Volt, die nu samen op 17 zetels winst staan. (JA21 steeg 2 zetels).

Reactie op het regeerakkoord

Als we dieper ingaan op de reactie op het regeerakkoord en de regeringscombinatie dan zien we een aantal interessante zaken.

Allereerst de reactie van de kiezers van de regeringspartijen op deze nieuwe=oude regeringscombinatie. Daarbij zijn de antwoorden vergeleken tussen degenen die op 17 maart één van de vier partijen van de regering koos en die nu aangeeft op één van die vier te stemmen.

Bij VVD en CDA is duidelijk te zien dat degenen die nu niet meer die partij stemmen beduidend minder positief zijn over die nieuwe regeringscombinatie. Bij het CDA is te zien dat degenen die nu (nog) CDA stemmen voor 48% positief is over de regeringscombinatie (dat is de score ++). Maar van degenen die op 17 maart CDA stemden is dat slechts 20%. Onder degenen die nu niet meer CDA stemmen zijn er maar weinigen die nog positief zijn over deze regeringscombinatie. Slechts 6% is positief en 7% vrij positief. 37% van degenen die nu niet meer CDA stemmen geeft als score “negatief” (dat is “–” in de grafiek).

Hoewel bij D66 we ook wel verschillen zien in de twee grafieken (TK2021 en Nu) is het beeld minder scherp dan bij het CDA. Toch is 36% van degenen die op 17 maart D66 heeft gestemd negatief over de nieuwe regeringscombinatie.

 

Een vergelijkbare grafiek is gemaakt voor de vraag hoe men reageert op de inhoud van het regeerakkoord. Dan zien we  bij de huidige kiezers van de vier partijen een behoorlijk positief beeld. Van de VVD kiezers van dit moment is 73% (vrij) positief, bij D66 is dat 85%, bij CDA 75% en ChristenUnie 66%.

Maar als we kijken naar degenen die één van die vier partijen hebben gestemd op 17 maart dan zien we onder de CDA-kiezers 35% die (vrij) negatief is over de inhoud, bij de VVD is dat 22%, ChristenUnie 19% en D66 16%.

We hebben 23 onderdelen van het regeerakkoord voorgelegd aan de kiezers met de vraag of ze positief, neutraal of negatief zijn over dat voorstel. Hieronder treft u eerst voor alle kiezers het aandeel aan dat positief heeft gereageerd. (In de vragenlijst waren de verschillende onderdelen tekstueel wat meer uitgelegd dan in de tabellen staat).

Voor ieder van deze 23 onderdelen volgt nu een overzicht van het aandeel van de kiezers, dat positief is over dat onderdeel. Het is afgezet naar het stemgedrag op 17 maart. Het geeft een bijzonder beeld van het palet aan meningen bij de kiezers van de partijen in dit versplinterd electoraal landschap.

 

In dit overzicht is BBB niet meegenomen, omdat die partij bij de verkiezingen nog maar één zetel had. In een van onze volgende analyses zullen we dieper ingaan op het electoraat en de opvattingen van de drie nieuwe partijen, die nu samen al op 24 zetels staan.

Zittingsduur

Ten slotte is gevraagd hoe lang men denkt dat dit kabinet zal blijven zitten. 29% denkt dat het kabinet de rit uitzit. Van de VVD-kiezers van 17 maart denkt 46% het, van de D66-kiezers 41%, CDA-kiezers 21% en ChristenUnie kiezers 30%.

34% hoopt dat het kabinet de rit uitzit. Bij de VVD-kiezers is dat 67%, D66-kiezers 59%, CDA-kiezers 40% en ChristenUnie-kiezers 50%.