Stemming 21-5-2023: Electorale verhoudingen stabiel sinds PS2023, maar toch……
Ook de peiling van deze week verschilt amper van die van de afgelopen weken. Het verschil van de peiling van nu met die van eind maart is klein. BBB is iets teruggezakt nadat het in april nog wel op 36 zetels was gekomen. Opmerkelijk is de geleidelijke opkomst van VOLT, dat nu op 7 zetels staat, gelijk aan het CDA. Dit is de stand van nu.
Dit is een andere weergave van de verschuivingen sinds maart 2021.
De lage kiezerstrouw
Nu geeft de uitslag van een peiling alleen de electorale verhoudingen weer tussen de politieke partijen en is niet een uitslag van een verkiezing. Dat onderzoek gebeurt via de vraag “wat zou u stemmen als er vandaag Tweede Kamerverkiezingen zouden zijn?”. Pas als er op kort termijn echt verkiezingen zijn, wordt deze vraag reëeler, mede omdat er dan een campagne is, duidelijk is wie de lijsttrekkers zijn en de mogelijke premierskandidaten. Een factor die bij de Tweede Kamerverkiezingen een duidelijke rol speelt, zoals de verkiezingen in 2003, 2006 (beide Balkenende en Bos), 2010 (Rutte en Cohen) en 2012 (Rutte en Samsom, nadat aanvankelijk Roemer in die race leek).
Een extra factor, die nog een rol gaat spelen is wat Pieter Omtzigt gaat doen in de aanloop van nieuwe verkiezingen. Al eerder hebben we vastgesteld dat hij een grote electorale aantrekkingskracht heeft. Bij de metingen vorig jaar haalde hij tussen de 25 en 30 zetels met een eigen lijst, eind maart, in de nasleep van PS2023 stond hij zelfs op 38 zetels.
Om een inzicht te geven in zijn electorale potentie in relatie tot het stemgedrag van de kiezers uit 2021 hebben we in onze meting ook nog de Lijst Pieter Omtzigt meegenomen. Die scoorde nu 35 zetels. De partij, die dan het meest er last van heeft is BBB, die dan naar 19 zetels gaat. Nog steeds meer dan de VVD nu haalt.
Het volgende overzicht laat de relatie zien tussen de keuze bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 en de keuze voor een partij als Lijst Pieter Omtzigt meedoet.
In dit overzicht ziet u de keuze voor Lijst Pieter Omtzigt, de keuze voor BBB, de keuze voor dezelfde partij als in 2021, een keuze voor een andere partij dan deze partijen of men weet nog niet wat te stemmen.
Goed te zien is dat CDA en SP het meeste last hebben van een Lijst Pieter Omtzigt of BBB. Rond de 25% geeft dan nog maar aan dezelfde partij te stemmen als in 2021. (Om een indruk te geven van wat dat zou betekenen is dat CDA en SP dan tussen 3 en 5 zetels zouden uitkomen als dit ook de echte zou gaan gebeuren).
D66, JA21, PVV, PvdD, FVD en VVD scoren dan tussen de 40 en 50% loyale kiezers. Bij D66 komt dat niet door een groot aantal overstappers naar BBB of Lijst Pieter Omtzigt. Maar die partij is al veel kiezers kwijtgeraakt aan Volt, GroenLinks, PvdA en PvdD. JA21 en PVV hebben meer last van BBB en Lijst Pieter Omtzigt dan FVD, VVD en PvdD.
Alleen bij de overige vier partijen (GroenLinks, PvdA, Volt en ChristenUnie) is dat percentage dat weer dezelfde partij zal stemmen (ruim) boven de 50%.
Dit is dus uitdrukkelijk geen voorspelling is voor een aanstaande Tweede Kamerverkiezing, we weten immers nog niet wanneer die verkiezingen zijn, wat Pieter Omtzigt doet, wie de lijsttrekkers zijn. Maar wel is goed te zien dat die verkiezingen een grote aardverschuiving zal opleveren, waarbij een groot aantal kiezers een andere keuze zullen maken dan ze in maart 2021 hebben gedaan. In dit onderzoek is dat meer dan 50% van alle kiezers! Dat zou een historisch record zijn.