De Stemming 13-6-2021: CDA nog maar 8 zetels
Het bekend worden van het memo van Pieter Omtzigt aan de evaluatiecommissie van het CDA en het opstappen van hem als kamerlid voor het CDA zorgt ervoor dat het CDA gedaald is naar 8 zetels in de gisteren gehouden peiling. Dit is de laagste score, die ik ooit voor deze partij heb gemeten. De totaaluitslag van deze week is nu:
Op meerdere manieren is dit een heel bijzondere uitslag. Als iemand 3 maanden geleden zou gezegd hebben dat BoerBurgerBeweging in een peiling in juni op de helft van de zetels van het CDA zou staan, dan was die persoon voor gek verklaard. En dat de twee andere nieuwkomers, JA21 en Volt, ook slechts 2 zetels minder scoren dan het CDA, was ook niet te voorspellen.
Maar nog steeds heb ik het gevoel dat in politiek Den Haag (bij politiek en media) niet onderkend wordt hoezeer ons politieke stelsel en de wijze waarop politiek wordt bedreven, totaal losgezongen is van de ontwikkelingen in de samenleving. En dat men bij deze kabinetsformatie (die nu bijna 3 maanden duurt) ook dat niet onderkent. Ik wil graag in herinnering roepen wat ik op de dag na de verkiezingen bij OP1 heb gezegd over de politieke situatie toen en ik mijn bevreemding uitsprak dat men net deed aan tafel t.a.v. de kabinetsformatie alsof het “business as usual” was.
Men wil maar niet onderkennen dat er veel meer aan de hand is dan het probleem, hoe je nu bij deze regeringsvorming tot een getal van minimaal 76 zetels komt.
Wat de kern van het probleem is, dat het politieke stelsel niet meer past bij de samenleving van vandaag en morgen, wordt -wederom- niet geadresseerd. Ons politieke stelsel zorgt ervoor dat steeds meer kiezers zich niet meer goed vertegenwoordigd voelen door een politieke partij en dus makkelijker van partij wisselen of zich op nieuwe partijen richten. Doordat bij de regeringsvorming en de wisselwerking tussen regering en parlement daarop niet wordt ingespeeld, zal deze “mismatch” alleen nog maar groter worden.
Dit is goed te zien bij de uitslag van de vraag die we gisteren stelden naar aanleiding van de gebeurtenissen rondom Pieter Omtzigt.
We stelden de vraag hoe groot de kans zou zijn om, als Omtzigt met een eigen partij zou starten, op deze partij te gaan stemmen. Vanzelfsprekend is dat een hypothetische situatie en zelfs als Omtzigt dat echt zou gaan doen, dan is maar de vraag welke andere personen daar dan betrokken bij zijn en wat de speerpunten zullen zijn. Maar de resultaten van de vraag zijn wel indicatief voor datgene wat ik hierboven beschreef, want die partij zou kiezers van alle kanten aantrekken. Kijk maar:
De percentages zijn als volgt berekend.:Dit is een optelling van iedereen die aangeeft (vrijwel) zeker op deze partij te stemmen plus de helft van de kiezers die zeggen “de kans is groot”. 18% is gelijk aan 27 à 28 zetels.
Maar, zoals gezegd, het gaat er niet om dat die hypothetische partij echt deze uitslag krijgt. Het gaat erom dat op deze manier wordt aangegeven hoe volatiel het electoraat is en hoe ook het klassieke onderscheid tussen partijen vrijwel verdwenen is en er geen nieuwe stabiele situatie voor teruggekomen is. En dat ons politieke stelsel daartoe ook niet meer geschikt voor is, hoe wanhopig men ook zal blijven proberen, een kabinet te vormen, op dezelfde manier als men tot dusverre heeft gedaan. Mocht dat toch lukken, dan zal de gesignaleerde situatie bij komende verkiezingen, de puzzel alleen nog maar groter maken.
Het zou veel te gemakkelijk zijn, om datgene wat er nu gebeurt, louter te beschouwen als een crisis binnen of rond het CDA. Het zit veel dieper.