Stemming 19-6-2022: Sterke polarisatie rond stikstofplannen

De trend van de vorige week zet door in de peiling van deze week. VVD en D66 zijn nog iets verder verzwakt naar resp. 22 en 11 zetels. BBB is 1 zetel gestegen naar 14. GroenLinks stijgt naar 13 zetels.

In het overzicht wordt ook de vergelijking gemaakt met bijna 2 maanden geleden. Daardoor is de trend van de laatste tijd beter te zien. VVD is in die periode 5 zetels gedaald en D66 3.  BBB is 4 zetels gestegen, PVV 2.

 

De stikstofplannen van de regering is een onderwerp waarover grote tegenstellingen te zien zijn binnen het electoraat. Bij sommige partijen is het overgrote deel voor de doelen en de plannen (D66, GroenLinks, PvdA, PvdD, Volt) of het overgrote deel tegen (BBB, PVV, FVD, JA21). Maar bij sommige partijen loopt de grens  binnen het eigen electoraat (VVD, CDA, ChristenUnie en SP).

We hebben acht stellingen aan de meer dan 3000 ondervraagden voorgelegd naar aanleiding van de plannen, die vorige week naar buiten zijn gekomen. De resultaten laten die verdeling goed zien.

Dit is de eerste tabel van dit onderzoek en de gestelde vraag is afgezet naar het huidig stemgedrag.

Het is interessant om bij de drie regeringspartijen, die fors verliezen, te laten zien hoe de resultaten zijn bij de kiezers, die sinds maart 2021 niet meer op die partij stemmen:

• Huidige VVD kiezers staan voor 49% achter de doelstelling. VVD-kiezers van maart 2021, die nu aangeven geen VVD stemmen: voor 26%.
• Huidige D66-stemmers staan voor 93% achter de doelstelling. D66-kiezers van maart 2021, die nu aangeven geen D66 stemmen: voor 62%.
• Huidige CDA-stemmers staan voor 37% achter de doelstelling. CDA-kiezers van maart 2021, die nu aangeven geen CDA stemmen: voor 13%.

Het is zeker niet zo dat dit onderwerp de reden is waarom deze drie partijen zo veel verliezen. Want het verlies is al langer aan de gang. Maar het laat wel zien dat de kiezers die afscheid genomen hebben van die partij in de laatste 15 maanden, in opvattingen over dit politiek beladen onderwerp, fors verschillen van de kiezers, die nog steeds op die partij stemmen.

In twee grafieken laten we zien welk percentage het eens is met zes verschillende stellingen. De eerste stelling stond al in de vorige grafiek. 49% van de Nederlanders is het daarmee eens.

Op de vraag of men vindt dat, los van de stikstofproblematiek,  de veestapel met 30% gereduceerd zou moeten worden is 48% van de Nederlanders het mee eens. Ook daarbij is het goed te zien hoe groot het verschil is tussen D66-kiezers en die van de andere drie regeringspartijen.

Met de reductie van 70% van de stikstofuitstoot rondom de 131 Natura-2000 gebieden is 34% het eens. Van de huidige CDA-kiezers vindt 6% dat en van de huidige D66-kiezers 82%!

De volgende grafiek bevat nog eens drie stellingen rondom dit onderwerp.

Met de stelling dat de doelen moeten worden aangepast en de plannen afgezwakt is 66% het eens. D66- en GroenLinks kiezers vrijwel niet. Kiezers van het CDA voor 83% en die partij scoort zelfs hoger dan BBB-kiezers (79%)!

Op de vraag wat men gestemd zou hebben als men mee had mogen doen bij de stemming op het VVD-congres geeft 51% van de Nederlanders aan, dat gedaan zou hebben. 41% zou tegen gestemd hebben en 10% geeft aan het niet te weten. Onder de huidige VVD-kiezers is dat ook 51%. De VVD-kiezers uit 2021, die nu  geen VVD meer stemmen zouden voor 70% voor de motie gestemd hebben.

De derde vraag betreft het RIVM-model. Blijkbaar denkt maar 29% van de Nederlanders dat dit model een goed beeld geeft. Ook daar zien we – weer – grote verschillen tussen de kiezers van de verschillende partijen. En ook hier hebben de kiezers van D66 een duidelijk andere opvatting dan de kiezers van de andere drie regeringspartijen.

Ten slotte is de vraag gesteld of de stikstofplannen een regeringscrisis waard zijn. 64% van de Nederlanders vindt dat het geval. Maar dat hoge percentage komt met name door de kiezers van de oppositiepartijen, behoudens VOLT.

Maar bij de regeringspartijen zien we bij twee partijen hogere waarden.  74% van de huidige CDA-kiezers vindt dat  en 57% van de huidige D66-kiezers. Maar de opvattingen van die kiezers van die twee partijen over dit onderwerp is wel tegengesteld.

Bij de CDA-kiezers uit 2021, die aangeven nu geen CDA meer te stemmen, vindt zelfs 87% dit onderwerp een regeringscrisis waar. Bij de D66-kiezers, die geen D66 mer aangeven te stemmen zien we op dat punt geen verschil met de kiezers die nu nog D66 stemmen (57%).

Met nog negen maanden te gaan voor de volgende landelijke verkiezingen zal het duidelijk zijn dat dit alleen al dit onderwerp weinig kans zal geven dat de electorale positie van de vier regeringspartijen tezamen fors zal verbeteren.

Nog los van de vraag of de regeringscoalitie onder de druk vanuit hun electoraat rondom dit onderwerp stand houdt.

En dat terwijl er nog meer grote uitdagingen liggen voor de regeringscoalitie in de komende maanden met forse electorale risico’s.

Ten slotte: Dit is de vergelijking van de huidige zetelverdeling op basis van de peiling en die op basis van de verkiezingen 15 maanden geleden.

Klik op de twee keuzes (“TK verkiezing 2021” en “De Stemming: 19-6-2022”) en u ziet de verschuivingen en de verdere fragmentatie