Na het SBS-debat, nog 4 dagen

Een verkiezingscampagne kan vergeleken worden met een etappe van meer dan 200 kilometer in de Tour de France met onderweg een aantal bergen van de 3e categorie. Wat er de eerste 150 kilometer gebeurt, is meestal niet bepalend voor de uitslag van de etappe. Wat er in de laatste 10 à 20 kilometer gebeurt, is dat wel. Sprinters worden in positie gebracht, soms zijn er ontsnappingen, en de laatste kilometers bepalen pas de definitieve uitslag.

Mijn peilingen tussen twee verkiezingen in, geven een goede indruk van de ontwikkeling van de steun van de politieke partijen in het land. In de laatste twee maanden voor de verkiezingen is dat nog steeds het geval. Maar ondertussen gebeurt er dan politiek veel bij de partijen in de aanloop naar de verkiezingen, waar kiezers op zouden kunnen reageren.

Kort voor de verkiezingen van de Tweede Kamer gaat er iets ingrijpends gebeuren bij veel kiezers en bij de campagne. De contouren van de uitslag beginnen zich af te tekenen. Men gaat zich afvragen welke regering er zal gevormd worden op basis van uiteindelijke uitslag, c.q. wie er premier wordt. En een deel van de kiezers overweegt om van partij te wisselen om op die manier een vorm invloed te krijgen op de samenstelling van de coalitie: “het strategisch stemmen”.

Bij deze verkiezingen dient het zich in een nog steviger mate aan, dan voorheen. Het electoraat is sterk gepolariseerd en zoals in dit artikel bleek een groot deel van de rechtse kiezers hebben net zo een afkeer van Timmermans/GroenLinks-PvdA als linkse kiezers hebben van Wilders/PVV. En het ziet er naar uit dat deze gevoelens een grote invloed gaat uitoefenen op de stemkeuze van nogal wat kiezers.

Eerst volgt nu de peiling van afgelopen vrijdag en daarna de uitgangspositie van de partijen voor aanstaande woensdag.

Zetelpeiling

Op basis van ruim 7500 ondervraagden, die vrijdag zijn ondervraagd, is via Peil.nl de partijvoorkeur bepaald. Dit leidt tot deze uitslag.

De stijging van de VVD komt direct en indirect via verlies van het CDA en JA21. De PVV steeg 1 zetel en ChristenUnie daalde er 1.

Als deze uitslag in onze grafische weergave wordt geplaatst van mogelijke regeringscoalities dan ziet het er als volgt uit:

 

SBS-debat

Over de reacties op het SBS-debat is een apart artikel gemaakt. Dat treft u hier aan.Er was opmerkelijk weinig verschil in beoordeling wie het debat gewonnen had tussen de vier deelnemers. De rapportage is met name interessant door de analyse van de argumentatie van de keuze van één van de vier. Met name die van de ongeveer 20% die vond dat Yeşilgöz gewonnen had, geeft een aanwijzing waarom de VVD in deze peiling zo herstelt.

Uitgangspositie voor 29 oktober

De komende dagen kan er toch nog veel gebeuren. Met name omdat er nu meerdere partijen zijn die bovenaan kunnen eindigen (of tweede als de PVV eerste zou worden). Ten aanzien van de verschillende partijen zijn dit de kern cijfers.

• Aandeel van de Nederlanders, die (vrijwel) zeker die partij zeggen te stemmen
• Aandeel van de Nederlanders, die deze partij een kans geven
• Aandeel van de kiezers van die partij, die aangeven wellicht uit strategische reden op een andere partij te stemmen.

Uit deze tabel blijkt o.a. dat van de 18% van de Nederlanders, die (vrijwel) zeker aangeven PVV te stemmen, 12% aangeeft wel zich te kunnen voorstellen uit strategische redenen op een andere partij te stemmen. (In dit geval dus met name de VVD).

In principe lijken er vier partijen te zijn, die de grootste kunnen worden (PVV, GroenLinks/PvdA, CDA en VVD). En ook vier partijen die tweede kunnen worden als de PVV het grootste wordt, hetgeen door de uitsluiting van de PVV door VVD en CDA, politiek gezien ook als een overwinning kan worden gezien. In dat laatste geval maakt ook D66 een kans, mocht die erin slagen om in de laatste paar dagen toch meer van het CDA af te snoepen. (Iets wat de peiling van Ipsos/I&O van gisteren in duidelijk grotere mate aangeeft dan deze peiling).

Bijzondere gebeurtenissen tijdens de campagne, of ingrijpende gebeurtenissen erbuiten (zoals in 1977 de treinkaping in Drenthe, 2002 de moord op Fortuyn, 2019 aanslag in een tram in Utrecht) kunnen ook impact hebben op de uitslag.

Dinsdagavond zullen we met de laatste peiling komen voorafgaande aan de verkiezingen en de prognose van de uitslag.