De burgemeester kiezen of niet

/in , /door

15 jaar geleden deden we onderzoek naar de wens om burgemeesters direct te kiezen of niet. De verhouding was precies 50-50. Onder kiezers van VVD en PvdA waren de meeste tegenstanders (60%). Kiezers van SP en LPF waren het meest voor (75%). Bij de kiezers van D66 was tweederde voor.

Inmiddels is het percentage voorstanders gestegen naar 59%. Kiezers van CDA, GroenLinks en PvdA zijn het minst voor (rond de 40%). Bij de VVD is het percentage nu 47%.

Onder D66-kiezers is nog steeds een grote meerderheid (70%). Ook bij SP en 50PLUS is ongeveer dat percentage. Onder kiezers van PVV en FVD is het percentage hoger dan 80%.

Op de vraag of men vindt of een burgemeester partijgebonden moet zijn geeft 10% aan dat het inderdaad zo zou moeten zijn, 39% vindt van niet en 51% maakt het niets uit.

74% geeft aan de burgemeester van de eigen gemeente van naam te kennen. Ook daar zien we verschillen naar huidig stemgedrag. Kiezers van CDA en PvdA geven dat het meest aan (rond de 90%).

Bij kiezers van FVD en PvdD is dat percentage het laagst (onder de 60%).

Op de vraag van welke politieke partij de eigen burgemeester is, weet 36% het niet. Als men de partij wel weet, dan is dat het meest VVD, CDA of PvdA.

Op de vraag of men de huidige burgemeester zou kiezen als die burgemeester nu aan die verkiezingen zou meedoen zegt ruim een derde “ja”  en een kwart “nee”  en de rest geeft aan het niet te weten

 

Ten slotte is gevraagd of de kiezers vinden dat bekend moet worden gemaakt welke personen gesolliciteerd hebben op een vacature van de burgemeester in de eigen gemeente.

71% vindt dat die namen bekend moeten worden gemaakt. Onder de kiezers van VVD, CDA en PvdA zijn de score het laagst (maar nog wel boven de 50%).  Onder de kiezers van partijen, waar (vrijwel) geen enkele burgemeester lid van is, is dat perentage beduidend hoger: rond de 80%.

De Stemming van 1 maart 2020

/in , , /door

Deze week zien we geen verschuivingen.

Wel zijn er twee aparte onderzoeken. Het ene naar aanleiding van de verspreiding van het Coronovirus in Nederland en het andere over de relatie tussen politieke thema’s en politieke voorkeur.

Het verloop sinds begin 2019 zien we hieronder op twee manieren.

 

 

Electorale concurrentie naar politieke thema’s

/in , /door

Vorige week was het eerste deel waarin we de toenemende polarisatie in Nederland beschreven. De invalshoek was daarbij de relatie tussen de voorkeuren voor partijen. Deze week zal het onderwerp belicht worden vanuit de relatie tussen de relevante politieke onderwerpen en de voorkeur voor de verschillende partijen.

Het geeft ook een doorkijk naar het krachtenspel bij de volgende verkiezingen, over uiterlijk 13 maanden na vandaag (21 maart 2021).

De aanpak van het onderzoek was dat 15 politieke thema’s werden voorgelegd aan de bijna 3000 ondervraagden, waarbij gevraagd werd om per thema aan te geven welke maximaal drie partijen, qua standpunt, het dichtst liggen bij de opvattingen van de respondent.

Dat geeft een goed beeld van hoe de electorale concurrentie tussen de partijen verloopt in relatie tot die thema’s.

Allereerst een rangorde van het belang van die onderwerpen bij de ondervraagden afgezet tegen de partij, waar me nu de voorkeur aan geeft.

Voor de duidelijkheid zal ik bij het verdere verslag drie groepen partijen onderscheiden en ze als volgt benoemen:

  • Middenrechts (VVD en CDA)
  • Links (PvdA, GroenLinks, Partij voor de Dieren, SP)
  • Rechts (FVD, PVV en 50PLUS

In de tabellen zijn ook D66 en ChristenUnie opgenomen. De eerste partij zien we soms terug bij de eerste groep en soms bij de tweede. De tweede partij neemt een wat wisselende positie in, doorgaans meer op het patroon van Links horend.

Deze eerste grafiek laat al goed zien dat er enerzijds duidelijke verschillen zijn tussen die drie hoofgroepen en anderzijds ook bepaalde verschillen binnen ieder van die hoofdgroepen, die karakteristiek zijn voor die specifieke partij..

Al direct valt te zien hoe Links en Rechts sterk verschillen in het belang dat ze in thema’s stellen.

Links vindt de volgende thema’s het belangrijkst: Zorg, Klimaat, Onderwijs, Woningbouw en Arbeidsmarkt.  Bij Rechts zijn dat de thema’s: Immigratie, Zorg, Multiculturele Samenleving, Europese Unie en Bestrijding Criminaliteit.

Het beeld bij Middenrechts is diffuser. VVD-kiezers zetten Belastingdruk op de eerste plaats (Bij Links staat deze op de 12e plaats). De volgende onderwerpen zijn bij de VVD Zorg, Immigratie, Europese Unie en Klimaat. Bij CDA-kiezers is de volgorde Onderwijs, Klimaat, Zorg, Woningbouw en Europese Unie.

De volgorde van D66-kiezers lijkt sterker op die van Links (en dan met name die van GroenLinks).

(Op een smartphone of tablet kunnen de tabellen het best bekeken worden als u het device kantelt).

Voor de 11 partijen is een tabel gemaakt waarbij voor de huidige kiezers van deze partij is aangegeven in welke mate ze bij ieder van de 15 onderwerpen vinden dat de standpunten van die partijen lijken op die van de ondervraagde. In ieder van die tabellen zijn kiezers opgenomen van 5 partijen met gemiddeld de hoogste scores. Bij partijen, die niet opgenomen zijn in de tabel, liggen de scores per onderwerp doorgaans onder de 5%.

De 11 tabellen zijn gesorteerd op basis van hoe vaak kiezers dat onderwerp noemen bij die bewuste partij. Alleen dat al geeft interesaante informatie over de electorale positie van die partij. Ook deze tabellen laten de polarisatie goed zien. Als een partij namelijk niet valt binnen dezelfde hoofdgroep zijn de scores vrijwel altijd erg laag.

U kunt de 11 tabellen bekijken door op de voorwaartse  te drukken. De kleurschakering loopt van donkergroen (85% en hoger) tot diep rood (5% en lager).

 

button

Ten slotte hebben we gebruik gemaakt van dezelfde informatie om een overzicht te maken, waarbij een goed beeld gegeven kan worden waar de electorale concurrentie ligt per partij en in relatie tot welke thema’s.

Verticaal staan de partijen genoemdm die door deze kiezers zijn gekozen, waarbij de eigen standpunten het best lijken te passen bij die van de partij bij het thema. Men mocht daarbij maximaal drie partijen aangeven.

Horizontaal staan alleen die respondenten die aangeven de bewuste partij een kans te geven op een stem, maar op dit moment NIET deze partij kiest. (Dat is anders dan bij de vorige tabellen. Want daar is horizontaal afgezet de partij die men nu kiest.)

Linksboven treft u het thema aan. U kunt via de voorwaartse button de 15 verschillende thema’s bekijken.

 

Reactie op eerste Corona-virus besmette Nederlanders

/in , /door

Vanaf het moment dat in 2009 de Mexicaanse Griep uitbrak wordt via Peil regelmatig vragen gesteld over de ontwikkelingen van ziekten die tot een pandemie kunnen leiden. Daardoor is het ook mogelijk vergelijkingen in de tijd te maken.

Wat de griepcijfers betreft worden in ons onderzoek de conclusie van het RIVM bevestigd t.a.v. de griep. Dit jaar verliep de griepepidemie milder dan de afgelopen vier jaar.  In het jaar met de langse griepepidemie volgens het RIVM (2014-2015) meldde  20% van de ondervraagden dat ze sinds oktober griep hadden gehad, waarbij er sprake was van verhoging. Dit jaar is het tot nu toe 8%.

Op dit moment meldt bijna 3% dat er iemand in het gezin is die griep heeft.  Op het hoogtepunt van de Mexicaanse griep, eind november 2009, meldde 5% dat iemand in het gezin griep had en  op de hoogtepunt van de griepgolf in 2015 was dat percentage 8%.

Op de vraag of men denkt dat de ziekte van de Corona-virus zich zal ontwikkelen in Nederland geeft 44% aan dat men denkt dat het erger zal worden dan een gemiddelde griepepidemie.

Er zijn verschillen naar stemgedrag, waarbij blijkt dat kiezers van PVV en PvdD het meest pessimistisch zijn (rond de 55%) en de kiezers van GroenLinks en SP het meest optimistisch zijn (rond de 35%)

60% van de Nederlanders is positief over het optreden van de Nederlandse regering t.a.v. de aanpak van de ontwikkelingen rondom het Corona-virus.  17% vindt dat de regering het niet zo goed doet en 11% zegt “slecht”.  Het is interessant om te zien welke relatie die beantwoording heeft met de politieke voorkeur.  En ook hier zien we het bekende -gepolariseerde- patroon.

Ten slotte is gevraagd of men vindt dat de media de dreiging van het corona-virus overdrijven. 60% van de Nederlanders vindt dat. De verschillen naar politieke voorkeur zijn er wel, maar minder dan bij de vorige vraag.

De nieuwe ‘verzuiling’ van Nederland.

/in , /door

Via twee invalshoeken zullen we deze week en volgende week een beeld geven van de polarisatie binnen het electoraat en de mate waarin de tegenpolen in eigen bubbels verkeren.

Deze week zoomen we in op de grote afstanden tussen de verschillende blokken van het electoraat en komen tot de conclusie dat er sprake is van een nieuwe vorm van verzuiling in de Nederlandse samenleving.

Lees meer

De Stemming van 23 februari 2020

/in , /door

Deze week zien we beperkte electorale bewegingen, maar toch duidelijk herkenbaar (en in lijn met wat we op kleine schaal ook de vorige week zagen).

Het CDA gaat van 14 naar 13 zetels en D66 van 13 naar 14. De hoogste score sinds begin 2018.

Zowel de SP als 50PLUS gaan van 9 naar 10 zetels. De PvdA staat nu op 17 (-1).

Omdat we steeds minder nieuwe partijen zien genoemd worden door de ondervraagden komt dit aantal weer op 0 (-1).

Dit is het verloop sinds begin 2019.

Al dan niet één lijst voor PvdA en GroenLinks

/in , /door

Regelmatig wordt gesuggereerd dat PvdA en GroenLinks samen electoraal beter af zullen zijn als ze verder samen optrekken. Peter Kanne in De Volkskrant suggereerde dat beide partijen zouden moeten fuseren, naar voorbeeld van links in Italie. Anderen suggereren één gezamenlijke lijst bij de komende Tweede Kamerverkiezingen.

In het onderzoek van deze week onder ruim 4000 Nederlanders zijn we nagegaan wat het effect zou zijn als ze samen met één lijst de verkiezingen zouden ingaan.

Op dit moment scoren de beide partijen samen rond de 20% van de stemmen. (Beduidend minder dan de PvdA in de vorige eeuw in zijn eentje al haalde). Op de vraag of men zich kon voorstellen bij de volgende Tweede Kamerverkiezingen PvdA of GroenLinks te stemmen antwoordde 32% positief. In de grafiek is goed te zien waar die extra potentiele kiezers vooral vandaan komen. Zo geeft 55% van de mensen die nu aangeven D66 te stemmen PvdA en/of GroenLinks een kans. In absolute zin dragen daarnaast CDA en PvdD nog het meeste bij.

Maar als PvdA en GroenLinks met een gezamenlijke lijst zouden komen dan neemt dat percentage af naar 24% (dat is dus bijna een kwart minder dan als de partijen niet met die gezamenlijke lijst zouden komen).  Zowel van de huidige PvdA- als huidge GroenLinks-kiezers geeft 22% aan dan niet PvdA-GroenLinks te zullen stemmen. Ook bij de kiezers van de meeste andere partijen, die PvdA of GroenLinks los een kans geven, zien we een duidelijke afname van de bereidheid die partijen dan te stemmen.

Als bij de vraagstelling ook nog de lijsttrekker mee in beschouwing wordt genomen (we hebben apart bij de vraagstelling Asscher en Klaver genoemd) dan zien we dat de bereidheid nog verder daalt en met 17% nog maar iets meer is dan de helft van de kiezers die aangaven te overwegen PvdA of GroenLinks te stemmen, voordat een gezamenlijke lijst als mogelijkheid werd voorgelegd. Met Asscher als lijsttrekker zou nog 57% van de huidige GroenLinks stemmers op die combinatiepartij stemmen. Met Klaver als lijsttrekker daalt het percentage huidige PvdA-kiezers dat die gezamenlijke lijst zou stemmen naar minder dan 50%.

(In de grafiek zijn PVV- en FVD-kiezers van dit moment niet meegenomen, omdat hun scores onder de 1% liggen).

 

Via een wat andere insteek krijgen deze cijfers nog meer relief: In 2012 haalden PvdA plus GroenLinks bij elkaar 27% van de stemmen (PvdA 25% en GroenLinks 2%. Dat lage cijfer hing samen met de instemming van die partij van de Kunduz-missie). Als we kijken hoe die kiezers hebben geantwoord op de gestelde vragen over een mogelijk gecombineerde lijst, dan zien we het volgende:

    • Van deze kiezers geeft maar 70% aan dat ze zich wel kunnen voorstellen PvdA of GroenLinks te stemmen bij de volgende verkiezingen. 30% kan zich dat niet.
    • Als er een gezamenlijke lijst van deze twee partijen komt, dan zien we vrijwel een halvering van het aandeel kiezers van de groep die zich het wel kan voorstellen PvdA of GroenLinks te stemmen. Iets minder dan 40% van de kiezers op PvdA of GroenLinks uit 2012 geeft aan in dat geval te overwegen die gecombineerde lijst te stemmen.
    • Wel is het zo dat als vervolgens de naam van Asscher of Klaver genoemd wordt als lijsttrekker, dat er dan een minder groot verval is als bij de uitslagen van iedereen die de PvdA of GroenLinks een kans geeft.

Het is op basis van dit onderzoek evident dat een gezamenlijke lijst van PvdA en GroenLinks bij de volgende verkiezingen het beduidend slechter zal gaan doen dan als de beide partijen separaat de verkiezingen ingaan.

Wellicht als na de volgende verkiezingen beide partijen een tijd lang tot een volledige samenwerking komen dat dan de kansen voor de combinatie bij de verkiezingen die dan zullen volgen, groter zijn, maar nu is het voor die partijen electoraal gezien geen goed idee.

De Stemming van 16 februari 2020

/in , /door

Deze week zien we geen verschuivingen.  Wel rapporteren we hierbij ons onderzoek over de commotie rondom de coalitieonderhandelingen in Noord-Brabant en de ratificatie van het CETA-verdrag met Canada.

Maar er zijn eerst twee artikelen van de afgelopen week, die relevant zijn in relatie tot onze weekpeilingen, waar ik graag uw aandacht voor vraag:

  1. Een gesprek met de Amerikaanse Onderzoeker Rachel Bitecofer over de speciale wijze waarop zij tegen de kiezersbewegingen in de VS aankijkt. Volgens haar heeft de gedifferentieerde opkomst een groter effect dan overgangen tussen partijen (“swing votes”). Vooral gestimuleerd door de weerzin, die men heeft over de -kandidaat van de- andere partij. Hoewel de situatie in de VS niet geheel vergelijkbaar is, lijkt het erop dat  de toegenomen polarisatie in Nederland ook zorgt voor een daarop lijkend patroon.
  2. In StukRoodVlees stond een verslag van een onderzoek hoe politieke tegenpolen over elkaar denken. Daarbij bleken kiezers van GroenLinks, D66 en PvdA aan de ene kant en van FVD en PVV aan de andere kant elkaar sterk negatief te beoordelen. Terwijl men personen van de “eigen partij” gemiddeld een score gaf tussen de 70 en 75 (van een schaal tussen 0 en 100), gaven de kiezers van de eerste groep de kiezers van de tweede groep een score van ongeveer 20 en andersom een score van ongeveer 30. Ook weer een goed voorbeeld van de analogie van de polarisatie tussen “Ajax-” en “Feyenoord-supporters”, die ik regelmatig vermeld. Het geeft ook aan hoe moeilijk het zal zijn die tegenstellingen te overbruggen.

Bij de twee onderwerpen, die ik vandaag binnen dit verslag ook rapporteer, is die polarisatie ook herkenbaar.

In de eerste plaats betreft  dit het oordeel over de ratificatie van het CETA-verdrag met Canada. Maar toch met een eigen twist.

De onderstaande grafiek laat zien dat Nederland daar zeer verdeeld over is. 32% is voor ratificeren, 38% is er tegen en 30% geeft aan het niet te weten.

Kiezers van D66 zijn het meest voor ratificeren (66%). Ook de kiezers van de VVD en CDA zijn in meerderheid voor. Die van ChristenUnie laten cijfers zien, die overeenkomen met het gemiddelde van alle Nederlanders.  Ook bij PvdA-kiezers is de mening zeer verdeeld. Bij kiezers van de andere partijen zijn er beduidend meer kiezers die niet willen ratificeren. Het gebeurt niet vaak dat cijfers van GroenLinks kiezers sterk lijken op die van FVD en PVV!

 

In de tweede plaats kijken we naar de meningen over een samenwerking tussen VVD, CDA em FVD in de provincie Noord-Brabant. Dan zien we wel volledig de patronen van die polarisatie. In de grafiek zien we de cijfers van heel Nederland (op basis van ruim 4000 ondervraagden). Die verschillen per partij weinig van die van de ondervraagden uit Noord-Brabant.

48% vindt het goed dat VVD en CDA proberen met FVD een coalitie te vormen in die provincie. Van de VVD-kiezers is dat 62% en CDA-kiezers 55%.  Van de D66-kiezers vindt 23% het goed en van de GroenLinks-kiezers 10%. Vrijwel alle FVD-kiezers beoordelen het positief. Van de PVV-kiezers is dat 70%. (Zij hadden waarschijnlijk ook gewild dat de PVV erbij betrokken was).

In het kader van de vraagstelling over Noord-Brabant hebben we de kiezers ook de vraag voorgelegd wat er zou moeten gebeuren als de uitslag bij de volgende Tweede Kamerverkiezing een grote versplintering laten zien. (De vijf grootste partijen rond de 18 zetels en nog twee rond de 14).

In dat geval vindt 58% van de Nederlanders het wel goed als verkend wordt of er met FVD, PVV of FVD+PVV een regering gevormd kan worden. Bij VVD en CDA zijn die cijfers resp. 66% en 59%.  GroenLinks- en PvdA -kiezers zijn het minst voor (rond de 20%).  Ruim een derde van de D66-kiezers vindt het wel goed.

De Stemming van 9 februari 2020

/in , /door

Zoals wel vaker gebeurt als er ophef is bij of rond een partij dan zien we bewegingen in de electorale voorkeuren. Dat zijn meestal niet verschuivingen tussen partijen, maar de beweging van en naar het antwoord “weet niet welke partij ik nu zal stemmen”.

In de weken erna zien we dan hetzij de beweging terug naar de partij, die men voorheen aangaf te stemmen of in de richting van een andere partij.

Lees meer

De talkshowstrijd na 1 maand

/in , /door

Deze week hebben we, net zoals na de eerste week, vragen gesteld over de 11 presentatoren van de Nederlandse latenight talkshows. Via rapportcijfers konden ondervraagden hun oordeel geven over de talkshow presentatoren (voor zover ze die minstens twee keer hadden gezien).

Lees meer

PEIL.NL © NO TIES BV / VIEWTURE BV