Regelmatig wordt gesuggereerd dat PvdA en GroenLinks samen electoraal beter af zullen zijn als ze verder samen optrekken. Peter Kanne in De Volkskrant suggereerde dat beide partijen zouden moeten fuseren, naar voorbeeld van links in Italie. Anderen suggereren één gezamenlijke lijst bij de komende Tweede Kamerverkiezingen.

In het onderzoek van deze week onder ruim 4000 Nederlanders zijn we nagegaan wat het effect zou zijn als ze samen met één lijst de verkiezingen zouden ingaan.

Op dit moment scoren de beide partijen samen rond de 20% van de stemmen. (Beduidend minder dan de PvdA in de vorige eeuw in zijn eentje al haalde). Op de vraag of men zich kon voorstellen bij de volgende Tweede Kamerverkiezingen PvdA of GroenLinks te stemmen antwoordde 32% positief. In de grafiek is goed te zien waar die extra potentiele kiezers vooral vandaan komen. Zo geeft 55% van de mensen die nu aangeven D66 te stemmen PvdA en/of GroenLinks een kans. In absolute zin dragen daarnaast CDA en PvdD nog het meeste bij.

Maar als PvdA en GroenLinks met een gezamenlijke lijst zouden komen dan neemt dat percentage af naar 24% (dat is dus bijna een kwart minder dan als de partijen niet met die gezamenlijke lijst zouden komen).  Zowel van de huidige PvdA- als huidge GroenLinks-kiezers geeft 22% aan dan niet PvdA-GroenLinks te zullen stemmen. Ook bij de kiezers van de meeste andere partijen, die PvdA of GroenLinks los een kans geven, zien we een duidelijke afname van de bereidheid die partijen dan te stemmen.

Als bij de vraagstelling ook nog de lijsttrekker mee in beschouwing wordt genomen (we hebben apart bij de vraagstelling Asscher en Klaver genoemd) dan zien we dat de bereidheid nog verder daalt en met 17% nog maar iets meer is dan de helft van de kiezers die aangaven te overwegen PvdA of GroenLinks te stemmen, voordat een gezamenlijke lijst als mogelijkheid werd voorgelegd. Met Asscher als lijsttrekker zou nog 57% van de huidige GroenLinks stemmers op die combinatiepartij stemmen. Met Klaver als lijsttrekker daalt het percentage huidige PvdA-kiezers dat die gezamenlijke lijst zou stemmen naar minder dan 50%.

(In de grafiek zijn PVV- en FVD-kiezers van dit moment niet meegenomen, omdat hun scores onder de 1% liggen).

Via een wat andere insteek krijgen deze cijfers nog meer relief: In 2012 haalden PvdA plus GroenLinks bij elkaar 27% van de stemmen (PvdA 25% en GroenLinks 2%. Dat lage cijfer hing samen met de instemming van die partij van de Kunduz-missie). Als we kijken hoe die kiezers hebben geantwoord op de gestelde vragen over een mogelijk gecombineerde lijst, dan zien we het volgende:

• • Van deze kiezers geeft maar 70% aan dat ze zich wel kunnen voorstellen PvdA of GroenLinks te stemmen bij de volgende verkiezingen. 30% kan zich dat niet.
  • Als er een gezamenlijke lijst van deze twee partijen komt, dan zien we vrijwel een halvering van het aandeel kiezers van de groep die zich het wel kan voorstellen PvdA of GroenLinks te stemmen. Iets minder dan 40% van de kiezers op PvdA of GroenLinks uit 2012 geeft aan in dat geval te overwegen die gecombineerde lijst te stemmen.
  • Wel is het zo dat als vervolgens de naam van Asscher of Klaver genoemd wordt als lijsttrekker, dat er dan een minder groot verval is als bij de uitslagen van iedereen die de PvdA of GroenLinks een kans geeft.

Het is op basis van dit onderzoek evident dat een gezamenlijke lijst van PvdA en GroenLinks bij de volgende verkiezingen het beduidend slechter zal gaan doen dan als de beide partijen separaat de verkiezingen ingaan.

Wellicht als na de volgende verkiezingen beide partijen een tijd lang tot een volledige samenwerking komen dat dan de kansen voor de combinatie bij de verkiezingen die dan zullen volgen, groter zijn, maar nu is het voor die partijen electoraal gezien geen goed idee.