Stemming 12-6-2022: BBB inmiddels 3e partij
Onze peiling is op vrijdag en zaterdag uitgevoerd. Grotendeels voorafgaande aan het VVD-congres en het moment van de uitslag van de Eerste Kamer-fusie van PvdA en GroenLinks.
Als we de uitslag van deze peiling met bijna 4000 ondervraagden vergelijken met die van twee weken eerder dan kan vastgesteld worden dat zowel de VVD als D66 in die periode weer 2 zetels zijn kwijtgeraakt. Daarmee staat de VVD op 23 zetels (-11) en D66 op 12 zetels (-12). De regeringscombinatie staat nu nog maar op 49 zetels (- 29). De grootste winnaar is BBB, die nu 2 stijgt naar 13 zetels en daarmee zelfs de derde partij is geworden na VVD en PVV (17).
Belangrijk is ook om te beseffen dat inmiddels bijna een kwart van de kiezers van maart 2022 nu zegt niet te weten op welke partij te stemmen. Daarbij geeft nog eens 5% van de kiezers aan op een andere partij te willen stemmen dan de opgegeven lijst. Gezien de herkomst van die kiezers kan aangenomen worden dat deze kiezers een mogelijke partij van Pieter Omtzigt bedoelen. Die was in het onderzoek niet als alternatief voorgelegd. Uit eerder onderzoek weten we dat als een partij van Pieter Omtzigt wel als alternatief wordt voorgelegd dan rond de 17% die deze partij zou kiezen.
Dat dus nu bijna 30% van de kiezers van maart 2021 geen partij kiest op de opgegeven lijst, maakt het moeilijk om de overgangen tussen de partij goed vast te stellen. Zo zijn er meer kiezers van VVD, D66 en CDA van maart 2021 die nu geen partij kiezen dan de kiezers van PVV, PvdA of GroenLinks van toen. Dus stijgingen en dalingen hangen ook mede af van dit stemgedrag.
Als we dit echter wel mede in beschouwing nemen en toch van 150 zetels in maart 2021 naar die van dit moment willen gaan, dan ziet het plaatje er zo uit:
Om de cijfers wat meer reliëf te geven worden ze ook vergeleken met die twee dagen na de Provinciale Statenverkiezingen van 2019. Dat waren de verkiezingen waar FVD groter werd dan de VVD. Het patroon van de uitslag van toen komt sterk overeen met de uitslag van vandaag. Drie van de vier regeringspartijen scoorden toen exact hetzelfde als nu. En hoewel aan de rechter- en linkerkant er wat partijen bijgekomen zijn is verschilt de structuur van de uitslag niet veel van die van toen.
Ook dat laat zien dat een uitslag zoals die bij de peiling van vandaag geen onmogelijkheid is voor de verkiezingen in maart 2023. Met als enige “dark horse”. De vraag of Pieter Omtzigt al dan niet aan de verkiezingen met een eigen lijst zal gaan deelnemen. In dat geval zullen de combinaties links van D66 er minder last van hebben dan die rechts van de VVD. Het grote vraagteken is dan wel hoeveel last de regeringscombinatie er dan van zullen hebben.
Ten slotte is dit het verloop van politieke voorkeur sinds het begin van 2019. U kunt zelf de grafiek starten en stoppen of een speciale partij in de tijd volgen: