januari 2022 – Peilingen

Stemming 30-1-2022: JA21 verder in opmars

30/01/2022/in Peil.nl, Wekelijkse peiling zetelverdeling /door Maurice de Hond

Terwijl de VVD steeds verder wegzakt (-1 naar 22) zien we JA21 gestaag klimmen. Met 13 zetels is deze partij nu vierde van Nederland en staat nog maar 2 zetels achter op de PVV, die deze week 2 zetels daalt. Met deze 13 zetels is JA21 groter dan PvdA, GroenLinks of SP en meer dan 2 keer zo groot als het CDA.

Daarom zoomen we vandaag in op de grootste daler sinds de verkiezingen (de VVD met -12) en de grootste stijger (JA21 met +10).

Verlies VVD

Van de VVD-kiezers van bijna 1 jaar geleden stemt nu nog maar 57% VVD. Omdat er vrijwel geen kiezers overkomen van andere partijen in de richting van de VVD staat de VVD nu op 22 zetels, dicht bij de laagste score van de afgelopen jaren. Het is het percentage van 14% dat de VVD haalde bij de Provinciale Statenverkiezingen van 2019, waar FVD nipt de grootste werd.

Bekijken we waar de VVD-kiezers naar toe gaan dan zien we dat JA21 de grootste, of eigenlijk de enige, magneet is. 13% doet die overstap, goed voor 4 à 5 zetels. Voor de rest zien we een half tot een hele zetel naar PVV, BBB, D66 en Volt gaan. Daarnaast is de VVD, samen met het CDA de partij, waarvan de meeste kiezers aangeven niet te weten welke partij te gaan stemmen (rond de 15%).

Winst JA21

De helft van de winst van JA21 is afkomstig van de VVD, de rest van het CDA en de PVV. Met name de winst op de laatste partij neemt toen. Het electoraal verkeer tussen FVD en JA21 is klein.

Net zoals in 2019 FVD als “new kid on the block” de PVV electoraal verzwakte, zien we dat nu gebeuren door JA21. Die partij lijkt voor de teleurgestelde VVD-, CDA-kiezers een vluchthaven te zijn en aantrekkelijker te worden voor een deel van de PVV kiezers.

Besef dat rechts van de VVD, JA21+PVV+FVD samen 35 zetels hebben. Als we BBB erbij zouden rekenen zijn dat er 43. Hoewel BBB een partij is die ook van partijen links van het midden wint. En BvNL erbij maakt al 44.

Ook als we PvdD erbij zouden tellen zijn die partijen samen groter dan de linkervleugel (PvdA, GroenLinks, SP + PvdD hebben samen 35 zetels).

Zowel JA21, BBB en Volt hebben tussen de 15 en 20% van de kiezers die deze partij nog een kans geven op een stem, bovenop de scores die ze vandaag halen, waardoor er nog een behoorlijke groeipotentie is. Die is bij de VVD slechts 9%,

Richting Gemeenteraadsverkiezingen

Omdat de nieuwe landelijke partijen, die zo goed scoren, bij de gemeenteraadsverkiezingen niet of maar beperkt meedoen, zal dat effect in maart a.s. niet goed te merken zijn. Wel zal de electorale zwakte van partijen als VVD en CDA terug te vinden zijn in de uitslag. Zowel VVD als CDA stonden er vier jaar geleden landelijk duidelijk beter voor bij de kiezers dan nu. Dat geldt ook voor GroenLinks. In maart 2018 stonden de PVV en D66 er landelijk duidelijk slechter voor dan nu. De PVV mede onder de invloed van de opkomst van FVD.

Daarmee lijken we af te koersen op gemeenteraadsverkiezingen, die een diffuus beeld gaan geven, omdat het afhangt van de deelname van de nieuwe landelijke partijen aan die verkiezingen (Volt en JA21). Maar zeker ook de populariteit van bestaande of nieuwe lokale partijen, waarvan sommige een goede kans hebben om de grootste te gaan worden. Verschillen in trends per gemeente zullen daardoor groter worden dan ooit.

Vier jaar geleden haalden CDA, VVD en PvdA samen 35% van de stemmen. Twintig jaar geleden was dat 51% en veertig jaar geleden was dat 71%! Die drie partijen mogen nu blij zijn als ze in maart a.s. samen 25% van de stemmen halen.

Stemming 23-1-2022: Na regeringsverklaring verliezen regeringspartijen nog eens 4 zetels

23/01/2022/in Peil.nl, Wekelijkse peiling zetelverdeling /door Maurice de Hond

Terwijl de regeringspartijen vorige week samen al op een verlies van 21 zetels stonden, verloren ze in de week van de regeringsverklaring nog eens 4 zetels. De VVD ging 2 zetels naar beneden en staat nu nog maar op 23 zetels. D66 en CDA verloren er ieder 1 (naar resp. 18 en 6).

De winnaars waren deze week JA21 en Volt die ieder 2 zetels stegen (naar resp. 11 en 9).

Per partij met forse verschuivingen is dit het beeld:

De VVD houdt maar iets meer dan de helft van haar kiezers vast en wint er amper iets bij.
D66 houdt ook maar iets meer dan de helft van de kiezers vast, maar wint nog wel wat van CDA, PvdA en GroenLinks
CDA houdt nog maar 30% van de kiezers vast en wint er vrijwel niets bij.
JA21 wint vooral van VVD, CDA, PVV en SP.
Volt wint vooral van D66, CDA, GroenLinks en PvdA.
BBB wint vooral van CDA, VVD, FVD en PVV.

Daarnaast is het zo dat bij de partijen die minder dan 60% van de kiezers vasthouden, zoals VVD, D66 en CDA, het aandeel kiezers dat zegt nu niet te weten op welke partij te stemmen het hoogst (tussen 15% en 20%), Terwijl de partijen met lichte of grote winst maar 4% tot 10% kiezers hebben die nu zeggen niet te weten op welke partij te stemmen.

Het debat

Op de vraag wie men het beste vond tijdens het debat volgend op de regeringsverklaring sprong Pieter Omtzigt eruit. Op ruime afstand kwamen de volgende politici op een vrijwel gelijk niveau: Van der Plas, Wilders, Eerdmans en Marijnissen.

De andere deelnemers aan het debat volgden weer op ruime afstand, waaronder zowel Rutte als Hermans.

Op de vraag welke politici men het slechtste vond scoorde Wilders het hoogst, gevolgd door Rutte, Simons en Paternotte.

Pieter Heerma stond op beide lijstjes op vrijwel 0%.

56% vindt de Tweede Kamervoorzitter Bergkamp (vrij) slecht functioneren. Van degenen die D66 hebben gestemd zegt 50% dat.

Drie kwart van de kiezers vindt dat een kamerlid niet alles mag zeggen in de Tweede Kamer.

Kiezers van FVD vinden dat voor 10%, PVV 34%, BBB 57%. Bij de VVD is dat 95% en bij D66 is dat 100%.

54% vindt dat Wilders bij het debat over de scheef is gegaan met opmerkingen over hoofddoekjes in de kamer en met persoonlijk aanvallen. Bij zijn eigen aanhang en de kiezers van FVD is dat 5%. Bij BBB en JA21 23%. Kiezers van de VVD en SP vinden dat voor 69%, en kiezers van GroenLinks en D66 voor 95%.

Een kwart van de kiezers vindt dat kamerleden mogen oproepen tot burgelijke ongehoorzaamheid. Bij FVD is dat 92%, PVV 53%, BBB 40% en JA21 25%. Bij de regeringspartijen en de PvdA ligt dat percentage tussen 5 en 10%. Volt scoort 13%, GroenLinks 22% en SP 29%.

Stemming 16-1-2022: VVD op laagste score sinds maart 2020

15/01/2022/in Peil.nl, Wekelijkse peiling zetelverdeling /door Maurice de Hond

De eerste peiling na het aantreden van het kabinet laat zien, dat met name de VVD in de afgelopen tijd achteruit is gegaan. Stond de VVD eind november nog op 32 zetels, inmiddels zijn het er 25. Daarmee verliest de VVD 9 zetels ten opzichte van de verkiezingen van 2021 en is daarmee de grootste verliezer geworden. Het CDA staat op 8 zetels verlies.

D66, die ook op verlies stond, is langzamerhand iets aan het opkrabbelen en staat nu op 5 zetels verlies. Dat zal zamenhangen met het feit dat de meeste kiezers D66 de winnaar vinden van de formatie en dat een deel van de weggelopen D66-kiezers tijdens de formatie, weer teruggekomen zijn. In totaal verliezen de drie grootste regeringspartijen 22 zetels wint ChristenUnie er 1.

Bij de overige partijen zien we dat 50PLUS weer 1 zetel aantikt, wellicht wegens de AOW-plannen van het kabinet. FVD klimt geleidelijk naar de score van de verkiezingen in 2021.

Aan de kiezers is hun reactie gevraagd op het nieuw aangetreden kabinet. Men kon een score geven tussen 1 (heel negatief) en 7 (heel positief). Eerst komt de grafiek van de kiezers van de regeringspartijen. Met twee ingangen: gestemd bij TK2021 en stemt nu. De verschillen zijn bij drie van de vier partijen groot. Bij het CDA zelfs 1,3. Dus degenen die de partij nu niet meer stemmen zijn veel negatiever over de regering dan degenen die dat (nog) wel doen.

Bij de oppositiepartijen zien we deze scores. Alleen bij Volt is een score dichtbij het gemiddelde.

Ook is de vraag gesteld ten aanzien van de personele invulling van het kabinet. Deze grafiek is afgezet naar het huidige stemgedrag.

62% vindt dat D66 de winnaar is geworden van de formatie en 15% zegt de VVD. Ook degenen die VVD stemmen vinden D66 voor 58% de winnaar van de formatie en de VVD slechts voor 8%.

28% vindt D66 de beste ministers geleverd hebben en 12% de VVD. Van de huidige VVD-kiezers vindt 43% dat de VVD dat gedaan heeft en 14% D66.

Onder degenen die nu het CDA stemmen vindt 44% dat het CDA de beste ministers heeft geleverd. Maar van de CDA-kiezers bij de Tweede Kamer vindt slechts 18% dat en 27% dat D66 dat gedaan heeft.

Het zal een hele klus worden voor de drie grote regeringspartijen voldoende steun bij de kiezers te verkrijgen om over 14 maanden, bij de volgende Provinciale-/ Eerste Kamerverkiezingen een meerderheid in de Eerste Kamer te verkrijgen. Ook is het waarschijnlijk dat deze uitslag terug te vinden zal zijn bij de gemeenteraadsverkiezingen over twee maanden met nog hogere uitslagen voor lokale partijen, mede omdat de landelijke winnaars van dit moment (JA21, Volt en BBB) in de meeste gemeenten niet meedoen.